Bilindiği üzere; vergi mevzuatı uyarınca belirlenen şartları taşıyan ve genellikle başarılı olan öğrencilere bazı mükellefler tarafından , karşılıklı veya karşılıksız burslar vermektedirler. Karşılıksız olarak verilen burs tutarları kanunen kabul edilmeyen gider olarak kabul edilmektedir. Ayrıca bu burslar, aynı zamanda veraset ve intikal vergisinin konusuna da girmektedir. Dolayısıyla anılan ödemelerden herhangi bir gelir vergisi kesintisi yapılmayacağı gibi Gelir Vergisi Kanunu’nda yer alan istisna uygulamaları ile de ilişkilendirilememektedirler. Ancak burs alan kişiler Veraset ve İntikal Vergisi’nin mükellefi konumundadırlar. Bu konuda en sık karşılaşılan eğitim harcamaları bursu, karşılıklı olarak verilen burslardır. Bu nitelikteki burslarda işletme ile tahsil giderleri karşılanan öğrenci arasında tahsilden sonra işletmede belirli bir yıl çalışma mecburiyeti getirilen sözleşme imzalanmaktadır. Gelir Vergisi Kanunu’nda tarif edildiği üzere; “evvelce yapılmış veya gelecekte yapılacak hizmetler karşılığında verilen para ve ayınlarla sağlanan diğer menfaatlerin ücret sayılacağı” hüküm altına alınmıştır. Bu durumda karşılık olarak öğrencilere verilen burslar ücret niteliğindedir. Fakat Gelir Vergisi Kanunu’nun 28 maddesinde bu nitelikteki tahsil harcamalarına ilişkin istisna uygulaması getirilerek vergi kapsamı dışına çıkartılmıştır.

Yurtdışında tahsilde veya stajda bulunanlara yapılan ödemelerin istisna edilmesine ilişkin düzenlemelere Gelir Vergisi Kanunu’nun 28. maddesinin 1.bendinde yer verilmiştir. Buna göre resmi veya özel müesseseler ve şahıslar hesabına yabancı memleketlerde tahsilde veya stajda bulunan öğrenci ve memurlara gider karşılığı olarak verilen paralar gelir vergisinden istisna edilmiştir. Keza aynı bendin parantez içi hükmüne göre, özel müesseseler tarafından yapılan ödemeler, benzeri devlet öğrenci ve memurlarına verilen miktardan fazla olduğu takdirde, aradaki fark ücret olarak vergiye tabi tutulmaktadır. Ancak şahıslar hesabına tahsilde ve stajda olanlar  için böyle bir karşılaştırma yapılması söz konusu değildir. Ayrıca yurtdışına staj için gönderilenler, resmi ve özel müesseselerin hizmet erbabı niteliğinde personeli değilse, gider karşılığı olarak verilen paralar istisnadan yararlandırılmamaktadır. Aynı şekilde özel müesseseler veya resmi olarak yurtdışına tahsil ve staj için gönderilen öğrenci veya memurlara asli görev veya memuriyeti dolayısıyla verilen ücretler bu istisnadan yararlanamamaktadır.

Gelir Vergisi Kanunu’nun 28. maddesinin 2. bendine göre, resmi ve özel müesseseler ve şahıslar hesabına Türkiye’de tahsilde bulunan öğrenciye iaşe, ibate ve tahsil gideri olarak ödenen paraların gelir vergisinden müstesna olduğu hüküm altına alınmıştır. Ülkemizde tahsilde bulunan öğrencilere, iaşe, ibate ve tahsil gideri olarak ödenen paraların gelir vergisi istisnasından, bu öğrencilerin resmi ve özel müesseseler ve  şahıslar namına okuyup okumadıklarına bakılmamaktadır. İstisna hükmü mutlak olduğu için, herhangi bir öğrenciye ister burs ücreti şeklinde olsun, ister yatılı bir okulda okuma masrafı karşılığı bulunsun bir öğrencinin tahsilini temine okuma masrafı karşılığı bulunsun bir öğrencinin tahsilini temine yarayacak surette yapılan bütün ödemeler vergiye tabi tutulmamaktadır.

Esasen karşılıklı verilen bursların amacı, bu öğrencilerin eğitimlerinden sonra işletmede belirli bir süre çalışmalarını sağlamaktır. Dolayısıyla bu açıdan yapılan tahsil harcamalarının ticari kazancın elde edilmesi veya idame ettirilmesi amacıyla yapılmış giderler olarak kabul edilmesi gerekmektedir. Gelir ve Kurumlar Vergisi mükellefleri tarafından verilecek burs harcamalarının gider olarak dikkate alınması, bazı şartlara bağlanmıştır. Bu şartlar;

1. a) Eğitim masrafları karşılanacak kişilerin, okulu bitirdikten sonra burs veren işletmede hizmet yükümlülükleri nedeniyle, çalışacaklarını gösterir noterden yapılmış bir sözleşmenin düzenlenmesi ve bu durumun vergi incelemesi sırasında inceleme elemanına kanıtlanması,
2. b) Burs verilecek öğrencilerin, Türkiye’nin her tarafında eğitim gören öğrenciler arasında bir yarışma sınavı sonunda kazanan kişilerden olması,
3. c) Bursun süresinin ve karşılanacak eğitim giderleri miktarının işin önemi ve genişliği ile orantılı olmasıdır.

 

 

 

01 Mayıs 2014 tarihinde yürürlüğe giren, “KDV Uygulama Genel Tebliği” ile Katma Değer Vergisi iade sistemine ilişkin pek çok değişikliğe gidilmişti. Yeni düzenlemeyle, aşağıdaki şartları birlikte taşıyan mükelleflerin bağlı oldukları Vergi Dairesi Başkanlığı/Defterdarlığa bir dilekçe ile başvurmaları halinde, başvuru tarihini izleyen on beş gün içinde “Hızlandırılmış İade Sistemi (HİS) Sertifikası”  verilmektedir. Söz konusu şartlar;

1. a) Başvuru tarihinden önceki son beş takvim yılı itibarıyla vergi mükellefiyetinin bulunması,
2. b) Başvuru tarihinden önce vergi dairesine verilmiş son yıllık kurumlar vergisi beyannamesinin ekinde yer alan bilânçoya göre en az;

– Aktif toplamının 200.000.000 TL,

– Maddi duran varlıkları toplamının 50.000.000 TL,

– Öz sermaye tutarının 100.000.000 TL,

– Net satışlarının 250.000.000 TL,

olması, (bu koşullardan herhangi üç tanesinin sağlanmış olması yeterlidir.)

1. c) Başvurudan önceki takvim yılında vergi dairesine vermiş olduğu muhtasar beyannamelere göre aylık ortalama çalıştırılan kişi sayısının 250 veya daha fazla olması,

ç) Başvuru tarihinden önceki son beş takvim yılı içinde;

– Mücbir sebep sayılan haller dışındaki nedenlerle, defter ve belgelerin ibrazından imtina edilmemiş olması,

– Gelir veya kurumlar vergisi, Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) ve Katma Değer Vergisi (KDV) uygulamalarından her birine ait beyanname verme ödevinin her bir vergi türü itibarıyla birden fazla aksatılmamış olması (süresinden sonra kendiliğinden verilen beyannameler hariç),

– Sahte belge veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge düzenleme veya kullanma fiili nedeniyle özel esaslara tabi tutulmamış veya tutulmuşsa genel esaslara dönülmüş olması,

1. d) Başvuru tarihi itibarıyla;

– KDV iade taleplerinde özel esaslara tabi olmayı gerektiren bir durumunun bulunmaması,

– Vergi borcunun bulunmaması,

gerekmektedir.

Müteşebbislerin iade taleplerinde mağduriyet yaşamamaları ve dolayısıyla en kısa zamanda iade işlemlerinin süratli bir şekilde yerine getirilmesini amaç edinen HİS sertifikası ile birlikte mükelleflerin iade talepleri tutarına bakılmaksızın, teminat, VİR veya YMM raporu aranılmadan yerine getirilmektedir. Hakkında “olumsuz rapor” olmaması şartıyla, mükellefle ilgili “olumsuz tespit” ortaya çıkması veya “olumsuz rapor” bulunanlardan mal ya da hizmet aldığının tespit edilmesi halinde; mükellefe bu durum bildirilmektedir. Mükellefin söz konusu mal ve hizmet alımlarını tebliğde belirtildiği şekilde izah edememesi durumunda KDV tutarlarının indirim ve iade hesaplarından çıkarılması veya bu tutarlara dört kat teminat göstermesi istenmektedir.

Fakat HİS sertifikası verilen mükelleflerle ilgili olarak, aşağıdaki hususlardan herhangi birisinin gerçekleşmesi halinde HİS sertifikası iptal edilerek, gerekçesiyle birlikte mükellefe bildirilmektedir.

1. a) Tebliğde belirtilen tutarlarla ilgili şartları kaybeden mükellefler ile sayı şartında % 25’i aşan bir azalma meydana geldiği anlaşılan mükelleflerin sertifikaları iptal edilmektedir.
2. b) Defter ve belgelerini yasal süre içinde ibraz etmeyen mükelleflerin sertifikaları sürenin dolduğu gün iptal edilmektedir.
3. c) Vergi borçlarını, vadesinde ödemediği anlaşılan mükelleflere bu hususun tebliğ edilmesini müteakip tebliğ tarihinden itibaren 7 gün içinde vergi borcunu ödememeleri halinde sertifikaları iptal edilmektedir.
4. d) HİS sertifikası sahibi mükelleflerin iade taleplerinin bulunduğu her takvim yılında, İdare tarafından belirlenen en az bir vergilendirme dönemi KDV iadeleri yönünden incelenerek ivedi olarak sonuçlandırılmakta ve bu suretle yapılan incelemede haksız/yersiz iade aldığı anlaşılan mükelleflerden; haksız/yersiz aldığı vergilerin, ilgili dönemde yapılan vergi iadelerine oranı % 5’i geçen mükelleflerin sertifikaları iptal edilmektedir. Ayrıca bu mükelleflere, raporun vergi dairesine intikal tarihinden itibaren beş yıl süreyle tekrar sertifika verilmemektedir.

 

 

95/7 Sayılı “Uluslararası Nitelikteki Yurt içi İhtisas Fuarlarının Desteklenmesine İlişkin Tebliğ”e göre uluslararası nitelikteki yurt içi ihtisas fuarlarının dış tanıtımının sağlanması ve uluslararası düzeyde katılımın arttırılması amacıyla, Dış Ticaret Müsteşarlığı (DTM) tarafından gerekli desteğin sağlanması hedeflenmiştir. Ülkemizde uluslararası nitelikte ihtisas fuarları düzenleyen ve DTM tarafından belirlenecek kriterlere uygun yerli organizatörlerin fuar öncesinde ve fuar süresince gerçekleştirecekleri tanıtım ve promosyon faaliyetlerine ait giderlerin belli bir oranı “Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu”ndan karşılanmaktadır. Bu faaliyetler;

1. A) Mali destek kapsamında sağlanacak faaliyetler;

1) Ticaret Müşavirliği tarafından uygun görülen yayınlarda, organizatör firmaların fuar öncesi yapacakları Radyo, TV reklamları, afiş, broşür vb. yurtdışı tanıtım faaliyetleri,

2) Organizatör firma tarafından önerilen ve Ticaret Müşavirlikleri tarafından uygun görülerek fuara davet edilen bazı önemli yabancı alıcıların yol harcırahları,

3) Fuar süresi boyunca fuarın konusu ile ilgili olarak düzenlenecek,seminer, konferans, panel ve ödüllü yarışmalara ait masraflar,

1. B) Diğer Destekler;

1- Fuarın Ticaret Müşavirlikleri tarafından tanıtımı,

2- Fuar ve organizatör firmanın DTM tarafından desteklendiğinin belgelendirilmesi,

Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından izin verilmiş uluslararası nitelikteki iç ihtisas fuarlarından hangilerinin destekleneceği madde ve ülke bazındaki ihracat politikaları esas alınarak aşağıda belirtilen kriterler çerçevesinde belirlenmektedir.

1. A) Fuarın;

– Tekstil, konfeksiyon,halı,

– Deri (Ayakkabı dahil)

-Taşıt araçları ve yan sanayii,

– Gıda ve gıda teknolojisi,

– Elektrik-elektronik sanayii,

– Madeni eşya sanayii,

– Toprak sanayii,

– İnşaat Malzemeleri,

– Mobilya sanayii ürünlerine yönelik olması,

1. B) Fuarın en az üç defadır yapılıyor olması,
2. C) Bir önceki dönemde yapılan fuara asgari 25’i yabancı olmak üzere en az 100 firmanın katılmış olması,
3. D) Aynı fuara iki defadan fazla destek verilmemektedir.

Uluslararası nitelik taşıyan yurt içi ihtisas fuarlarının desteklenmesine yönelik ödemeler aşağıdaki esaslar çerçevesinde yapılmaktadır:

1. Organizatör kuruluşların faaliyetleri ile ilgili harcamaların desteklenebilmesi için yapılan harcamaların fatura ile belgelendirilmesi şarttır.
2. Desteklenen faaliyetlere ilişkin ödemelere esas teşkil eden oran ve azami destek tutarları aşağıda gösterilmiştir.

Harcama Kalemleri	Destekleme Oranı (%)	Azami Destek Tutarı
Yurtdışı tanıtım faaliyetleri	50	25.000 $
Önemli alıcıların ulaşım giderleri	50	15.000 $
Fuarın konusu ile ilgili seminer, konferans, panel ve ödüllü yarışma giderleri	50	5.000 $

1. Düzenleyeceği yurt içi ihtisas fuarının desteklenmesini isteyen organizatör firmaların, fuarın başlangıcından en geç 2 ay önce, desteklenen faaliyet türlerine ilişkin tahmini harcamaları da içeren bir proje ile birlikte bulundukları bölgedeki İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterlikleri’ne başvurmaları gerekmektedir.
2. İhracatçı Birlikleri tarafından yapılan başvurular incelenerek uygun görülen talepler organizatör firmalara bildirilmektedir.
3. Fuar sona erdikten sonra, gerçekleşen harcamalara ait belgeler, fuarın bitiş tarihini müteakip en geç 6 ay içerisinde organizatör firma tarafından İhracatçı Birlikleri’ne intikal ettirilir. İhracatçı Birlikleri gerekli incelemelerin yapılmasını müteakip, ödeme yapılacak firmalar ile ödeme miktarlarını Müsteşarlığa bildirir. Müsteşarlık uygun gördüğü talepleri ödemenin yapılmasını teminen Merkez Bankası’na intikal ettirir.
4. Desteklemede ibraz edilen belgelerdeki giderlerin, TL cinsinden olanları TL, döviz cinsinden olanları ise fatura tarihindeki Merkez Bankası Çapraz kurları ve döviz alış kuru esas alınarak, ABD Doları karşılığı TL olarak Merkez Bankası’nca Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu’na ödenir.

Firmalar tarafından yanıltıcı bilgi ve belge verilmesinden dolayı haksız ödeme yapıldığının tespiti halinde 6183 sayılı Kanun hükümleri uygulanmaktadır. Düzenleyeceği yurt içi ihtisas fuarının desteklenmesini isteyen organizatör firmaların, fuarın başlangıcından en geç 2 ay önce, aşağıdaki bilgi ve belgelerle birlikte bulundukları bölgedeki İhracatçı Birliği’ne başvurmaları gerekmektedir.

1) Başvuru formu ile fuarın konusu, amacı, kapsamı, fuar alanının teknik özellikleri, fuar öncesi ve fuar süresince gerçekleştirilmesi planlanan yurtdışı tanıtım faaliyetleri ve diğer faaliyetlere ilişkin detaylı bilgileri içeren proje,

2) Şirketin son hukuki statüsünü ve ödenmiş sermayesini gösteren Türkiye Ticaret Sicil Gazetesi’nin bir örneği,

3) Son yıla ait vergi dairesinden tasdikli bilanço ve gelir tabloları,

4) Fuar için Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’ndan izin alındığını ve fuarın uluslararası nitelikte bir ihtisas fuarı olduğunu gösteren belgeler,

5) Fuarın daha önce en az üç defa düzenlendiği ve bir önceki dönemdeki fuara 25’i yabancı olmak üzere 100 firmanın katılmış olduğunu tevsik eden belgeler,

6) Fuara ait planlanan yurtdışı tanıtım faaliyetlerine ait ilan, broşür, poster vb. dökümanların birer örneği,

7) Fuara davet edilecek olan ve fuarın konusu ile ilgili sektörde uluslararası alanda önemli ithalatçı olduğu ilgili ülkedeki Ticaret Müşavirliklerince veya Müşavirliğin bulunmadığı yerlerde Konsolosluklarca onaylanmış davetlilere dair liste,

8) Fuar alanının tahsisi içinyapılan kira sözleşmesinin bir örneği,

9) Tahmini maliyet tablosu

10) Firmanın daha önce gerçekleştirmiş olduğu önemli yurtiçi ve yurtdışı fuarlara ait dökümanlar.

İhracatçı Birlikleri söz konusu başvuruları inceleyerek uygun gördüğü talepleri organizatör firmalara bildirir. Başvuruların yanlış ve yanıltıcı beyanı olan ve/veya müracaat belgeleri eksik olan firmaların talepleri değerlendirmeye alınmamaktadır.

Destekten yararlanmak için, fuar bitiş tarihini müteakip en geç 6 ay içinde aşağıdaki belgelerin ilgili İhracatçı Birliği’ne ibraz edilmesi gerekmektedir.

1. a) Gerçekleştirilen ve faturaları ibraz edilen yurtdışı tanıtım faaliyetleri ve fuar esnasında düzenlenen seminer, konferans ve ödüllü yarışmalara ilişkin dökümanlar ile fuarı ziyaret eden önemli alıcıların listesi,
2. b) Ödemeye esas olacak faturaların aslı ve yabancı ülkelerde gerçekleşen harcamalara ait faturaların noterden tasdikli tercümesi
3. c) Fuar hakkında organizatör firma tarafından hazırlanan, yerli ve yabancı ziyaretçi sayısı vb. istatistiki bilgiler ile ekinde fuar katalogu, fotoğraf gibi malzemeleri içeren ayrıntılı fuar raporu.

 

 

 

Kaynak : 95/7 Sayılı Tebliğ

 

Motorlu Taşıtlar ile ilgili vergi düzenlemeleri 197 Sayılı kanunla yasalaşmıştır.Türk Vergi Mevzuatına göre, servet unsurlarının tamamını değil, sadece motorlu taşıtları kapsamına alması hasebiyle Motorlu Taşıtlar Vergisi, özel servet vergisi olarak da mütalaa edilebilir.

Büyük bir mükellef kitlesini ilgilendirmesi nedeniyle motorlu taşıtlar vergisi, vergi mevzuatında önemli bir yere sahiptir. Bu verginin konusunu, münhasıran kanunda belirtilen tarifelerde yer alan karada, denizde, havada, göl ve nehirlerde insan, hayvan ve eşya taşımaya mahsus ve makine gücüyle hareket eden motorlu taşıtlar oluşturmaktadır. Bu kanuna göre vergiyi doğuran olay, “motorlu kara taşıtları için Karayolları Trafik Kanunu uyarınca aracın trafik şube ve bürolarına, uçak ve helikopter için Ulaştırma Bakanlığı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’ne, motorlu deniz taşıtları için liman ve belediye siciline kayıt ve tescil” edilmesidir. Dolayısıyla motorlu taşıtlar vergisi, anılan taşıtın ait olduğu sicile kayıt ve tescili ile anlam kazanmaktadır. Kanun kapsamında olması gerektiği halde örneğin trafik siciline kayıtlı olmayan bir aracın trafiğe çıkması yasal olarak mümkün değildir. Ayrıca kanunda sözü edilen tescilli araçların satış veya devir edilmesi hallerinde taşıtın yeni sahiplerinin taşıtı kendi üzerlerine kaydettirmeleri ve tescil belgesi almaları zorunludur. Bu kanunun mükellefleri ; taşıtın ilgili sicilde adlarına kayıt ve tescil edilmiş olan gerçek ve tüzel kişilerdir. Yasal olarak sicilde adlarına kayıtlı taşıt bulunanlar bu verginin mükellefidirler. Ancak Motorlu Taşıtlar Vergisi (MTV) mükellefi olan kişilerin vefat etmeleri halinde, motorlu taşıt, adlarına kayıt ve tescil edilinceye kadar vefat eden üzerine çıkacak vergilerden mirası reddetmemiş mirasçılar sorumlu tutulmuştur.

Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanunu’na göre; İlk defa kayıt ve tescile konu olup olmaması ile takvim yılının ilk veya ikinci altı ayı içinde olmasına göre mükellefiyet tesis edilmektedir.

Takvim yılının ilk altı ayı içinde yeni kayıt ve tescil olunan taşıtlarda mükellefiyet, kayıt ve tescilin yapıldığı takvim yılı başından itibaren, takvim yılının son altı ayı içinde yeni kayıt ve tescil edilen taşıtlarda mükellefiyet kayıt ve tescilin yapıldığı son altı aylık dönemin başından itibaren başlamaktadır. Keza takvim yılının ilk altı ayı içerisinde satış ve devir yapılan taşıtlarda devralan bakımından mükellefiyet aynı takvim yılının ikinci altı aylık dönemin başından itibaren, takvim yılının son altı ayı içerisinde satış ve devir sebebiyle kayıt ve tescil yapılan taşıtlarda mükellefiyet, devralan bakımından takip eden takvim yılı başından itibaren başlamaktadır.

Bu kanuna göre motorlu taşıtın bağlı olduğu sicilden silinmesi sonucu mükellefiyet sona ermektedir.Eğer silinme işlemi takvim yılının ilk altı ayı içerisinde yapılmışsa ikinci altı aylık dönemin başından, ikinci altı aylık dönem içerisinde yapılmışsa takip eden takvim yılı başından itibaren mükellefiyet sona ermektedir.

Motorlu taşıtların satış veya devri hallerinde, bu işlemin, satış ve devir işlemini yapan noterler tarafından bağlı bulunulan tescil kuruluşu ile birlikte vergi dairesi müdürlüklerine bildirilmesi zorunlu tutulmuştur.Bu kanuna göre özellik arzeden hususlardan biri ise trafikten çekilen veya hırsızlık sonucu çalınan araçların durumlarıdır. Trafikten çekilen araçların tescil kaydının silindiği tarihi takip eden dönemin başından itibaren mükellefiyet son bulmaktadır. Hırsızlık sonucu çalındığı anlaşılan araçların bir ay geçtikten  ve araç sahibinin talep etmesi üzerine trafik tescil kaydı silinmektedir.

Motorlu Taşıtlar Vergisi her yıl Ocak ayının başında bu kanuna göre belirlenen vergi tarifelerde yer alan miktarları üzerinden, mükellefi tarafından herhangi bir beyan olmaksızın tahakkuk ettirilmiş sayılmakta ve tahakkuk olunan vergiler Ocak ve Temmuz aylarında olmak üzere iki eşit taksitte ödenmektedir. Yaklaşık olarak 18 milyon taşıt sahibinin bulunduğu ülkemizde 2014 yılı Motorlu Taşıtlar Vergisi bir önceki yıla göre % 3,93 oranında artırılmıştır.

Bu konuda son olarak indirimli motorlu taşıtlar vergisi uygulamasından bahsetmekte yarar olacağı kanısındayım. Zira kamyon, kamyonet ve otobüs hariç olmak üzere; otomobil, jeep, kaptıkaçtı, transporter, panelvan, arazi taşıtı vb. taşıt sahiplerinin maliki oldukları taşıtların kasko değerinin % 5″ini aşan tutarda motorlu taşıt vergisi ödeme mükellefiyetleri söz konusu olduğunda, bir alt kademedeki vergi ödenmektedir. Örneğin; 2012 model bir taşıtın, motor silindir hacmi 3.600 cm3, kasko sigortasına esas değeri ise 250 bin TL olduğu farz edilsin. Tabloda 1-3 yaş sütunundaki 3501-4000 cm3 sırasına bakıldığında; 2014 vergisi 11.940 TL.’dır.  Kasko değerinin % 5’i ise (250 bin TL x % 5 =) 12.500 TL’dır. Buna göre; taşıtın vergisi, kasko değerinin % 5’inden fazla olduğundan bir alt kademedeki vergi olan 7,595 TL dikkate alınmaktadır. Buna göre taşıt sahibi 11.940 TL yerine 7.595 TL MTV ödeyecektir. Bu kapsamdaki taşıt sahiplerinin  beş yıllık zaman aşımı süresini göz önünde bulundurarak 2009, 2010, 2011, 2012 ve 2013 yıllarında, kasko sigorta değerinin % 5’inden fazla MTV ödemeleri halinde, herhangi bir sigorta acentesinden temin edecekleri    “kasko sigorta değeri bildirim formunu”, bağlı bulundukları vergi dairesine verecekleri dilekçeye ekleyerek düzeltme talebinde bulunarak geri alabileceklerdir.

 

 

             4875 sayılı “Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu”nun yürürlüğe girmesi ile 6224 sayılı “Yabancı Sermayeyi Teşvik Kanunu” yürürlükten kaldırılmıştır. Yapılan düzenlemeye göre; Uluslararası anlaşmalar ve özel kanun hükümleri tarafından aksi belirtilmedikçe,

1. a) Yurt dışında ikamet ettiğini çalışma/ikamet izniyle belgeleyen Türk vatandaşları bu kanunun uygulanması bakımından yabancı yatırımcı sayılmıştır.
2. b) Mezkur yasa hükmüne göre yerli ve yabancı yatırımcı farklılığına son verilerek, yabancı yatırımcılar yerli yatırımcılarla aynı muameleye tabi tutulmuşlardır.
3. c) Yabancı yatırımcılar tarafından Türkiye’de doğrudan yabancı yatırım yapılması serbestisi getirilmiştir.

Yabancı sermayenin ülkemizde teşviki suretiyle ekonomiye canlılık kazandırmak amacıyla yabancı sermaye mevzuatında önemli değişiklikler yapılmıştır. Eski uygulamada özellikle her bir yabancı ortak başına asgari olarak yurda getirilmesi zorunlu kılınan 50.000 (Ellibin) ABD doları ile yeni bir şirket kurulması, sermaye artışı veya hisse devirleri için Hazine Müsteşarlığı ön izin şartı uygulamalarından vazgeçilmiştir. Keza yabancı yatırımcılara tüzel kişiliği olup olmadıklarına bakılmaksızın, limited ve/veya anonim şirketlerin yanı sıra Türk Ticaret Kanunu’nda düzenlenen şirketler ile Borçlar Kanunu’nda düzenlenen adi şirketleri (Adi ortaklık, konsorsiyum, iş ortaklığı, ortak girişim gibi isimler altında sözleşmeye dayalı olarak kurulan ve Türk Ticaret Kanunu’nda düzenlenen şirketlerin belirgin niteliklerini taşımayan ortaklıklar, Kanun’un uygulanması bakımından adi şirket sayılırlar) kurabilmelerine olanak tanınmıştır. Şirket kuruluşu aşamasında, şirket ortağı olacak yabancı, ortak yurt dışında ikamet eden Türk vatandaşı ise çalışma veya ikamet izni, Türkiye’de ikamet eden yabancı uyruklu kişi ise ikamet izni belgesi, şirket kuruluş evraklarına ilaveten ayrıca talep edilmektedir. Yabancı uyruklu kişilerin kooperatife üye olmaları söz konusu olduğunda; Kooperatifler Kanunu’nun 56.maddesine göre yönetim kurulu üyelerinin Türk vatandaşı olması hususuna dikkat edilmesi gerekmekte olup, Türkiye’de ikamet eden yabancı uyruklu kişiler için ikamet izni ibrazı yeterli görülmüştür.

Kurulacak şirkete yabancı ortaklar tarafından yabancı ülkelerde kurulu bulunan şirketlerin menkul kıymetlerinin sermaye olarak konulması halinde menşe ülke mevzuatına göre değer tespitine yetkili makamların veya menşe ülke mahkemelerince tespit edilecek bilirkişilerin  yada uluslar arası değerlendirme kuruluşları tarafından düzenlenecek, Türk Konsolosluğundan  veya Lahey Devletler Özel Hukuku Konferansı Çerçevesinde hazırlanan “Yabancı Resmi Belgelerin Tasdiki Mecburiyetinin Kaldırılması Sözleşmesi” hükümlerine göre tasdik edilmiş belgenin noter onaylı tercümesi de istenecek evraklar arasında sayılmıştır.

Sahip oldukları nitelikleri nedeniyle; Bankalar, Katılım bankaları, Finansal kiralama şirketleri, Faktoring şirketleri, Tüketici finansmanı ve kart hizmetleri şirketleri, Varlık yönetim şirketleri, Sigorta şirketleri, Holdingler, Döviz büfesi işleten şirketler, Umumi mağazacılıkla uğraşan şirketler, Lisanslı depoculukla uğraşan şirketler, Tarım ürünleri lisanslı depoculuk şirketleri, Ürün ihtisas borsası şirketleri, Sermaye Piyasası Kurumu’na tabi olan şirketler ile serbest bölge kurucusu ve işleticisi şirketlerin kuruluş ve ana sözleşme değişiklikleri Ekonomi Bakanlığı’nın iznine tabi tutulmuştur. Bakanlık izni olmaksızın bu alanlarda faaliyette bulunulması söz konusu değildir.

Doğrudan yabancı yatırımlar kanunu uygulama yönetmeliğinin 5.maddesine göre;

1. a) Kanun kapsamındaki şirket ve şubeler;

1) Sermayelerine ve faaliyetlerine ilişkin bilgileri Yönetmelik ekinde (EK-1) yer alan “Doğrudan Yabancı Yatırımlar İçin Faaliyet Bilgi Formu” çerçevesinde yıllık bazda ve her yıl en geç Mayıs ayı sonuna kadar,

2) Sermaye hesabına yapılan ödemelere ilişkin bilgileri Yönetmelik ekinde (EK-2) yer alan “Doğrudan Yabancı Yatırımlar İçin Sermaye Bilgi Formu” çerçevesinde, ödemeyi takip eden 1 ay içinde,

3) Mevcut yerli veya yabancı ortakların kendi aralarındaki veya şirket dışındaki herhangi bir yerli veya yabancı yatırımcıya yaptıkları hisse devirlerine ilişkin bilgileri Yönetmelik ekinde (EK-3) yer alan “Doğrudan Yabancı Yatırımlar İçin Hisse Devri Bilgi Formu” çerçevesinde ve hisse devrinin gerçekleşmesini müteakip en geç 1 ay içinde, Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü’ne bildirmek zorundadırlar.

1. b) Kanun kapsamında bulunmayan tamamen yerli sermayeli şirketler;

1) Şirkete yabancı bir yatırımcının iştirak etmesi veya

2) Şirketin yaptığı sermaye artışına şirket dışındaki bir yabancı yatırımcının iştirak etmesi suretiyle hisse devrinin gerçekleşmesi ve şirketin Kanun kapsamına girmesi halinde hisse devirlerine ilişkin bilgileri Yönetmelik ekinde (EK-3) yer alan “Doğrudan Yabancı Yatırımlar İçin Hisse Devri Bilgi Formu” çerçevesinde ve hisse devrinin gerçekleşmesini müteakip en geç 1 ay içinde Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü’ne bildirmek zorundadırlar.

Ekonomi Bakanlığı, yabancı ülke kanunlarına göre kurulmuş şirketlere, Türkiye’de ticari faaliyette bulunmamak kaydıyla irtibat bürosu açma izni vermeye ve bu izinlerin süresini uzatmaya yetkili kılınmıştır. Ekonomi Bakanlığı, yeni kurulan şirketlerin Türkiye’de irtibat bürosu açma taleplerini, şirketin faaliyet konusu, sermayesi ve istihdam edilen personel sayısı gibi unsurlar çerçevesinde değerlendirerek faaliyet izninin verilmesi için şirketin kuruluşundan itibaren en az bir yıllık sürenin geçmesi koşulunu öngörebilmektedir.

Kuruluş ve süre uzatımına ilişkin müracaatlar, istenilen bilgi/belgelerin tam ve eksiksiz olması kaydıyla, başvuru tarihinden itibaren 15 iş günü içinde sonuçlandırılmaktadır. Yabancı şirketlerin, para ve sermaye piyasaları, sigortacılık gibi özel mevzuatı bulunan finansal alanlarda faaliyette bulunmak amacıyla irtibat bürosu açma talepleri, ilgili özel mevzuatı çerçevesinde yetkili kılınan kurum veya kuruluşlarca değerlendirilmektedir. Bakanlık, gerekli görmesi durumunda, faaliyet göstermek için izin, lisans veya benzeri yetkiler alınması gereken diğer sektörlerde yabancı şirketlerin irtibat bürosu açma taleplerini, söz konusu izin veya lisansı veren kurum ya da kuruluşların görüşlerini alarak sonuçlandırabilmektedir.