SEKTÖREL DIŞ TİCARET ŞİRKETLERİ

I-GİRİŞ

Aynı üretim sektöründeki Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelerin (KOBİ) ihracat yapmak amacıyla belirli bir organizasyon dahilinde güçlerini birleştirerek, yurtdışı piyasalara açılmalarını temin etmek amacıyla; ihracat ve finansman, tedarik, nakliye, sigorta, gümrükleme v.b. konularda hizmet sağlayarak, dış ticarette uzmanlaşmalarını ve bu suretle daha etkin faaliyet göstermelerini temin etmek amacıyla kurdukları şirketler, “Sektörel Dış Ticaret Şirketleri” olarak tanımlanmıştır.

Ülkemizde ilk olarak, Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı’nın 26.12.1996 tarih ve 22859 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Sektörel Dış Ticaret Şirketleri Statüsüne İlişkin Tebliğ” (İhracat 96/39) ile sektörel dış ticaret şirketleri modeli oluşturulmuştur. Bilahare 08.07.1998 tarih ve 23396 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 98/13 sayılı tebliğ ile bazı değişiklikler yapılarak mevzuatın belirlenmesine çalışılmıştır.

Bu bağlamda 95/7623 sayılı İhracat Rejimi Kararı’nın 3. maddesinin (k) bendi uyarınca yürürlüğe konulan “İhracat 2004/12” sayılı tebliğ kapsamında  2014 yılında “Dış Ticaret Sermaye Şirketi” statüsü verilen şirket sayısı 56 olmuştur.

II- KURULMA NEDENLERİ

a) İhracata ilişkin devlet yardımlarından öncelikli yararlanma,
b) İhracatta KDV iadelerinin kısa sürede alınabilmesi,
c) Tanıtım ve finansman ihtiyacı,
d) Ortak bir ürün yaratma,
e) Dünya ölçülerinde fiyat ve kalite standardının yakalanması,
f)  Nakliye sorunları,
g) Dış ticaret işlemleri konusundaki bilgi yetersizliği,
h) Sabit maliyetleri düşürebilme (sabit ihracat maliyeti; personel, sigorta, vb.),
ı)  Dış pazarlarda daha çok kabul görme,
i)  Eximbank kredilerinden çok daha uygun şartlarda ve doğrudan yararlanma,

III- SEKTÖREL DIŞ TİCARET ŞİRKET STATÜSÜ VERİLEBİLECEK ŞİRKETLER

1. a) Normal yörelerde; aynı üretim dalında faaliyette bulunan, asgari 10 KOBİ’nin bir araya gelmesiyle en az 10 (on) milyon TL sermayeli anonim şirket olarak kurulması,
2. b) Kalkınmada Öncelikli Yörelerde; aynı veya ayrı üretim dalında faaliyette bulunan ve bu yörelerde yerleşik asgari 5 KOBİ’ nin en az 5 (beş) milyon TL sermayeli anonim şirket olarak kurulması,
3. c) Aynı üretim dalında faaliyette bulunan Üretici Dernekleri ve Üretici Birlikleri tarafından anonim şirket şeklinde ve en az 10 (on) milyon TL sermaye ile kurulması,
4. d) Her bir ortağının sermaye payı, toplam şirket sermayesinin, Normal Yörelerde % 10 ve Kalkınmada Öncelikli Yörelerde % 20’sinden fazla olmaması,
5. e) Hisse senetlerinin tamamının nama yazılı olması,

IV- BAŞVURU ŞEKLİ VE KABUL

Sektörel Dış Ticaret Şirketi (SDTŞ) sayılabilmek için Dış Ticaret Müsteşarlığı İhracat Genel Müdürlüğü’ne müracaat edilmesi gerekmektedir. Bunu müteakiben gerekli şartları taşıyan şirketlere ŞDTŞ statüsü verilmekte ve konuya ilişkin karar Resmi Gazete’de yayımlanmaktadır.

V- AVANTAJLARI

1. a) İhracata yönelik devlet yardımlarının hedef grubunu oluşturma ve bu yardımlardan öncelikle faydalandırılma,
2. b) Şirket ortakları açısından Yeminli Mali Müşavir (YMM) raporu ve teminat mektubu olmadan KDV iadesi alma imkanları,
3. c) Ham madde, yardımcı malzeme ve teknoloji ihtiyaçlarının daha ucuza temin edilmesi,
4. d) Teminat mektubu karşılığında K.D.V iadesi alınması sonucu firmaların K.D.V yükünün hafifletilmesi,
5. e) Sabit kıymet ve stoklardan kaynaklanan Katma Değer Vergisi iadesi alabilme olanağı,
6. f) Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 11/c maddesine istinaden imalatçıların ihracatçılara ihraç kayıtlı olarak mal teslimi kapsamındaki satışlarda % 18’lik K.D.V kullanımı,
7. g) Devreden Katma Değer Vergisi’nin daha çabuk eritilebilme imkanının olması,
8. h) Yüklenilen KDV yerine % 18 K.D.V iadesi alabilme imkanı,

ı) Eximbank kredisi alınarak firmalara ucuz kredi imkanı sağlanması,

VI- DEZAVANTAJLARI

1. a) Sipariş, finansman, karar ve yönetim süreci gibi konularda anlaşmazlıklar,
2. b) Şirket ortakları arasındaki iç rekabet, kalite ve yönetim farklılıkları ve çatışmalar,
3. c) Pazarlama ve dış ticaret faaliyetleri açısından bağımsızlığın yitirilmek istenmemesi,
4. d) Ortak olan büyük firmaların şirkette söz ve karar sahibi konumuna gelmesi ve küçük firmaların yönetimde devre dışı kalma tehlikesi,
5. e) Gümrük ve ihracat mevzuatındaki gelişmeler, navlun ve gümrük vergileri ile KDV iade oranlarındaki olumsuz gelişmeler,
6. f) Ülke ekonomisindeki (enflasyon, kur politikalarındaki dengesizlik vb.) olumsuzluklar,

VII- SONUÇ

İhracatı artırmak, ülkemizdeki işletmelerin % 99’unu ve toplam istihdamın önemli bir bölümünü meydana getiren KOBİ’lerin uluslararası pazarlara açılmasını sağlamak amacıyla firmaların; ihracata yönelik faaliyetlerinde gönüllü olarak sermayelerini, bilgilerini, üretimlerini ve tecrübelerini bir araya getirmeleri nedeniyle  ölçek ekonomisinin sağladığı avantajlara sahip olunmasını destekleyici çeşitli modeller ortaya çıkmaktadır.

KOBİ’lerin gelişmesinde büyük önem arz eden Sektörel Dış Ticaret Şirketlerinin dezavantajlarına rağmen, avantajlı yönlerinin daha fazla olduğu söylenebilir. KOBİ’lerin üretim hacminin sınırlı olması, aynı zamanda kalite, fiyat ve marka sorunlarını da beraberinde getirmektedir. Zira KOBİ’lerin kullandıkları hammadde ve ara mallarını küçük miktarlarda almaları, bu kalemlerde kalite standardı ve fiyat pazarlığı imkanını sınırlamaktadır. Bu da sonuçta ürünün fiyat ve kalite yönünden dezavantajlı olmasına neden olmaktadır.