KONSİNYE SATIŞLAR

Herhangi bir malın mülkiyet devri yapılmadan başka bir kişiye satılması amacıyla gönderilmesi, konsinye olarak tanımlanmıştır. Dolayısıyla bu tanıma uygun olarak gönderilen mala, konsinye mal, satış işlemine de konsinye satış denilmektedir. Literatürde konsinye mal gönderen KONSİNYÖR, kendisine konsinye mal gönderilen de KONSİNYİ olarak ifade edilmektedir. Konsinye olarak yapılan satışlarda sevk irsaliyesi tanzim edilmesi ve satışa konu edilen malların konsinye suretiyle gönderildiğinin açıkça belirtilmesi gerekmektedir. Konsinye suretiyle yapılan satışlarda malın konsinyi’ye gönderilmesi satış sözleşmesine dayanmamakta ve mülkiyet devri gerçekleşmemektedir.

Konsinye durumunda, aracı (komisyoncu) malı satın almamaktadır; mallar, kendisinin ya da malı gönderenin saptayacağı fiyatlarla müşterilere satılmak ve satılamayan malların hepsinin ileride sahibine geri gönderilmek şartı ile komisyoncunun zilyetliğine bırakılması işlemine konsinye denilmektedir.

Bu tür satışlarda, malın gönderilmesine bağlı olarak fatura kesilmesi söz konusu değildir. Ancak konsinyi tarafından malın alıcıya teslimi anında satış işlemi gerçekleşmiş olacağından konsinyi alıcı adına satış bedeli üzerinden, konsinyör ise daha önce kararlaştırılan bedel üzerinden konsinyi adına fatura düzenlenmelidir. Konsinyi tarafından düzenlenen satış faturasında hesaplanan Katma Değer Vergisinin ilgili dönem Katma Değer Vergisi (KDV) beyannamesinde beyan edilmesi zorunludur. Malın konsinyi tarafından satışı ile aynı anda kendi alışı da gerçekleştiğinden, konsinyörün bu satışa ait faturayı düzenleyerek katma değer vergisini KDV beyannamesine dahil etmesi gerekmektedir.

Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 10/d maddesine göre, konsinyasyon suretiyle yapılan satışlarda vergiyi doğuran olay, malın alıcıya teslim edildiği tarihte meydana gelmektedir. Bu nedenle teslim, malların komisyoncuya ve konsinyiye tevdiinde değil, malların bunlar tarafından gerçek alıcısına verilmesi anında meydana gelmektedir. Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 10. maddesine göre malın tesliminden önce fatura veya benzeri belgeler verilmesi hallerinde, bu belgelerde gösterilen miktarla sınırlı olmak üzere fatura veya benzeri belgelerin düzenlenmesi anında vergiyi doğuran olay meydana gelmektedir. Komisyoncular aracılığıyla veya konsinyasyon suretiyle yapılan satışlarda malın sahipleri tarafından, bu aracılara elden verilmesi veya gönderilmesi satış sözleşmesinden kaynaklanmadığı için, mülkiyetin nakline ilişkin bir işlem değildir. Mal satılmak üzere, bu kişilere bırakılmıştır. Gönderen, malın maliki durumundadır. Bu kişiler malın satışına aracıdır. Bu nedenle, malın söz konusu aracı kişilere satılmak üzere gönderilmesi (teslimi) katma değer vergisine tabi tutulmayacaktır.

Konsinye olarak satılmak üzere teslim edilen emtia için faturanın, irsaliye tarihinden itibaren değil, satışın gerçekleştirildiği tarihten itibaren 7 (yedi) gün içinde düzenlenmesi gerekmektedir. Konsinye satışlarda, nihai alıcı belirlenene kadar Katma Değer Vergisi ödeme yükümlülüğü ortaya çıkmayacağı gibi, konsinyiye sevk edilen mallara dayanılarak gelir kaydı da yapılmayacaktır. Mal komisyoncu tarafından satıldığında, sözleşme gereği malı satın alan, adına malı konsinye olarak veren tarafından fatura düzenlenecektir. Komisyoncu ise sözleşme gereği hak ettiği komisyonunu fatura karşılığı malın ilk sahibi konsinyatörden tahsil edecektir.